Zakres stosowania butli gazowych jest bardzo szeroki. Poza butlami ciśnieniowymi stosowanymi w stałych urządzeniach gaśniczych gazowych czy butlami gaśnic przenośnych i przewoźnych, popularne są również butle na gazy techniczne, medyczne lub spożywcze, butle do aparatów oddechowych czy nurkowania, butle kompozytowe i wiele innych. Niezależnie od przeznaczenia, butle ciśnieniowe podlegają dozorowi technicznemu i wymagają okresowej legalizacji.
Z czego wynika obowiązek legalizacji butli ciśnieniowych?
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu, muszą być nim objęte m.in. ciśnieniowe zbiorniki przenośne – zmieniające miejsce między napełnieniem a opróżnieniem – o pojemności większej niż 0,35 dm3 i nadciśnieniu wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania lub transportowania cieczy lub gazów.
W ramach dozoru technicznego wykonuje się okresową legalizację butli. Należy przy tym pamiętać, że legalizacja butli nie jest tym samym co gwarancja. Gwarancja dotyczy działania całego urządzenia, którego butla jest elementem składowym. Natomiast proces legalizacji skupia się na samej butli – czy nie posiada wad fizycznych uniemożliwiających jej prawidłowe zastosowanie i użytkowanie.
Jak przebiega proces legalizacji butli?
Legalizacja jest procesem, podczas którego każda butla jest bardzo dokładnie sprawdzana pod kątem możliwości jej dalszej eksploatacji. Wykwalifikowany pracownik dokonuje szczegółowych oględzin zewnętrznych butli. Jeżeli na jej powierzchni zauważy ślady korozji lub nie będzie możliwe odczytanie informacji znajdujących się na butli, może nie dopuścić jej do dalszego użytku. Sprawdzana jest również grubość powłoki zewnętrznej. A jeśli stan butli przeznaczonych do legalizacji tego wymaga, ich zewnętrzna powłoka musi zostać dokładnie oczyszczona i ponownie pomalowana.
Po zakończeniu oględzin zewnętrznych sprawdzane jest wnętrze butli oraz wykonywane jego oczyszczanie. Kolejnym krokiem jest wykręcenie i sprawdzenie wszystkich zaworów, a w razie potrzeby ich regeneracja oraz wymiana uszczelnień. Następnie butla poddawana jest hydrotestom, po których wkręcony zostaje zregenerowany zawór. Na końcu wykonuje się próbę ciśnieniową i przygotowuje dokumentację odbiorową.
Po każdym badaniu butle znaczone są stosowną cechą Inspektora z określeniem daty wykonania próby oraz terminem ważności legalizacji. Okres ważności legalizacji butli wynika bezpośrednio z obowiązujących norm i jest zależny od ich parametrów i przeznaczenia.
Komu powierzyć legalizację butli?
Legalizacja butli gazowych jest obowiązkowa. Jednak butle warto poddawać procesowi legalizacji nie tylko ze względu na wymagania prawne, ale przede wszystkim dla pewności, że instalacja lub urządzenie ze zbiornikiem ciśnieniowym spełni swoje zadanie i będzie bezpieczne dla użytkownika.
Z uwagi na wysoką odpowiedzialność procesu legalizacji, wszystkie prace z nim związane powinni wykonywać pracownicy posiadające wymagane kompetencje i odpowiednie doświadczenie. Zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących butle podlegające legalizacji sprawdzane są przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Legalizacji butli mogą dokonywać tylko podmioty, które posiadają uprawnienia do konserwacji, badania oraz napełniania butli. W zależności od przeznaczenia butli ciśnieniowych, uprawnienia te mogą być wydane przez Urząd Dozoru Technicznego, Transportowy Dozór Techniczny lub Wojskowy Dozór Techniczny.
