Gaśnice halonowe to urządzenia wykorzystujące w roli środka gaśniczego halony, czyli związki bromo-, fluoro- i chloropochodne węglowodorów. Wykazują one działanie gaśnicze, ponieważ w kontakcie z ogniem dezaktywują wole rodniki w płomieniu, dzięki czemu szybko i skutecznie przerywają reakcję spalania.
Dawniej były często stosowane do gaszenia pożarów płynów i gazów, a także urządzeń elektronicznych, telekomunikacyjnych i elektrycznych, jednak obecnie objęte są rygorystycznymi restrykcjami. Powodem ograniczenia ich użycia są właśnie halony, których właściwości pod wieloma względami przypominają freon – tak samo jak on przyczyniają się bowiem do niszczenia warstwy ozonowej naszej planety. Opary halonów są także toksyczne dla ludzi.
W dzisiejszych czasach gaśnice halonowe mogą być stosowane tylko w nielicznych przypadkach głównie do ochrony obiektów strategicznych w wojsku i lotnictwie, gdzie dopuszczone jest stosowanie halonów. Powstały jednak gaśnice, w których wykorzystywane są bezpieczne dla środowiska naturalnego i naszego zdrowia zamienniki halonów, a ich skuteczność jest zbliżona do gaśnic z oryginalnym halonem.
Jakie zamienniki halonu wykorzystuje się w nowoczesnych gaśnicach?
Bezpieczne zamienniki halonów, które stosowane są w powszechnie dostępnych gaśnicach, to między innymi gazy chemiczne HFC:
• FE-36 (heksafluoropropan)
• FM-200 (heptafluoropropan)
Substancje te charakteryzują się wysoką skutecznością gaszenia pożarów. Są to czyste środki gaśnicze. W przeciwieństwie do halonów nie przyczyniają się do powiększania dziury ozonowej i są w pełni bezpieczne dla ludzi. Gazy HFC zaliczają się do grupy fluorowanych gazów cieplarnianych, które przyczyniają się do zmiany klimatu. Suma wszystkich gazów tego typu stosowanych w różnych branżach ma taki sam wpływ na klimat, jaki ma na niego cały sektor lotnictwa. Warto zaznaczyć, że większość tych gazów (ponad 90%) jest stosowanych w przemyśle chłodniczym (np. w lodówkach, klimatyzatorach czy chłodniach) – systemy przeciwpożarowe mają w tym więc znikomy udział.
Dla środowiska naturalnego zastosowanie gazów chemicznych HFC do gaszenia pożarów jest i tak o wiele korzystniejsze, niż niereagowanie na niego, gdyż znacznie większy wpływ na ocieplenie klimatu mają przedostające się do atmosfery podczas pożaru gazy będące efektem spalania ciał stałych lub cieczy.
Jakie są zalety gaśnic z zamiennikami halonu?
Gaśnice halonowe cieszyły się dużym zainteresowaniem, ponieważ doskonale radziły sobie z pożarami typu B (płyny), C (gazy) oraz pożarami urządzeń elektrycznych. Do ich głównych zalet zaliczała się wysoka skuteczność, szybkie gaszenie pożarów oraz neutralny wpływ na elektronikę.
Dzisiejsze zamienniki tamtych gaśnic wykorzystujące gazy HFC są tak samo skuteczne i bezpieczne dla czułych urządzeń elektronicznych i elektrycznych. Stosowanie ich pozwala również uniknąć ryzyka niebezpiecznych odmrożeń skóry, które mogą powstać podczas gaszenia pożarów gaśnicami wykorzystującymi dwutlenek węgla. Z kolei używanie popularnych gaśnic proszkowych do gaszenia pożarów urządzeń elektronicznych i elektrycznych jest bardzo niekorzystne, ponieważ dodatkowo wydłuża czas ich niesprawności. Dzieje się tak, gdyż proszek utrzymuje się w ich zakamarkach i szczelinach jeszcze długo po zgaszeniu ognia i może prowadzić do powstania korozji.
W przeciwieństwie do gaśnic proszkowych, których użycie powoduje ogromne zapylenie gaszonych obiektów, sposób działania gaśnic na zamienniki halonów jest czysty. Dzięki temu nawet podczas akcji ratowniczej powietrze jest przejrzyste, co ułatwia oddychanie, wpływa na lepszą widoczność i przyczynia się do sprawniejszej i szybszej ewakuacji wszystkich uczestników pożaru.
Kolejną zaletą tego typu gaśnic jest szybkość gaszenia oraz jego wysoka skuteczność. Ich działanie polega na usunięciu energii cieplnej z płomieni, dzięki czemu reakcja spalania jest natychmiast powstrzymywana.
Do czego są wykorzystywane gaśnice halonowe nowej generacji?
Gaśnice z zamiennikami halonów są stosowane do gaszenia pożarów w miejscach, gdzie znajdują się wrażliwe urządzenia elektryczne i elektroniczne. Wykorzystuje się je zatem w serwerowniach, archiwach, biurach, laboratoriach, muzeach, samolotach, na statkach, a także w pojazdach szynowych, czołgach i wozach opancerzonych.
