Przepisy regulujące użytkowanie stałych urządzeń gaśniczych gazowych
Systemy gaśnicze gazowe należą do najskuteczniejszych zabezpieczeń przeciwpożarowych w pomieszczeniach zamkniętych. Wyzwalany z urządzeń gaśniczych gaz skutecznie gasi pożar, zarazem nie przyczyniając się do zniszczenia obiektów znajdujących się w strefie gaszenia. Oznacza to, że urządzenia gaśnicze gazowe mogą być wykorzystywane w tych miejscach, w których zastosowanie systemów opartych na bazie wody, proszku czy piany gaśniczej może doprowadzić do trwałych uszkodzeń gaszonych wnętrz i znajdującego się w nich mienia. Obiekty, do ochrony których najczęściej wykorzystuje się gaszenie gazem, to m.in. pomieszczenia z dużą ilością sprzętu elektronicznego, jak serwerownie czy data center, laboratoria, centra finansowe oraz archiwa.
Stałe urządzenia gaśnicze gazowe, aby mogły skutecznie chronić zabezpieczane mienie, muszą być bezwzględnie poddawane regularnym przeglądom. Ich częstotliwość zależy od przyjętego standardu i wytycznych producenta. Zgodnie z najczęściej stosowaną w naszym kraju normą PN-EN 15004-1:2019, przynajmniej raz w roku system gaszenia gazem powinien zostać sprawdzony i przetestowany pod kątem jego prawidłowego działania przez uprawniony personel, a co najmniej raz na pół roku należy sprawdzić zawartość zbiorników ze środkiem gaśniczym pod kątem ewentualnych ubytków. W zależności od wielkości utraty środka gaśniczego, należy go uzupełnić lub wymienić.
Norma PN-EN 15004-1:2019 nakazuje, aby użytkownik stałego urządzenia gaśniczego gazowego:
- raz w tygodniu
- sprawdził wzrokowo rodzaj zagrożenia i integralność chronionego pomieszczenia pod względem zmian, które mogą zmniejszyć skuteczność systemu,
- dokonał wizualnej kontroli odnośnie uszkodzeń instalacji rurowej oraz drożności dysz i przewodów,
- dokonał wizualnej kontroli odnośnie poprawnego usytuowania oraz ewentualnych uszkodzeń elementów wyposażenia systemu,
- dokonał wizualnej kontroli dla wskazań manometrów (wskazówka w polu zielonym manometru) oraz ewentualnych urządzeń wagowych pod względem kontroli wskazań.
- raz na miesiąc
- sprawdził, czy cały personel, który będzie odpowiedzialny za obsługę sprzętu lub systemu, jest właściwie przeszkolony i upoważniony do takich działań, a zwłaszcza czy nowi pracownicy zostali przeszkoleni w zakresie obsługi systemu.
Norma PN-EN zawiera również wytyczne dla procedur serwisowych, wykonywanych przez autoryzowany serwis producenta systemu. Zgodnie z nimi:
- raz na 3 miesiące należy przeprowadzić test i serwis elektrycznych systemów detekcji i sygnalizacji alarmowej;
- raz na 6 miesięcy należy przeprowadzić m.in.:
- kontrolę zewnętrzną rurociągów – w przypadku korozji lub uszkodzeń mechanicznych, należy wykonać test ciśnieniowy rurociągu i dokonać odpowiednich napraw,
- przegląd wszystkich zaworów sterujących i zaworów automatycznych pod kątem ich prawidłowego działania,
- kontrolę zewnętrzną zbiorników ze środkiem gaśniczym pod kątem uszkodzeń mechanicznych lub nieautoryzowanej modyfikacji,
- kontrolę manometrów zbiorników gaśniczych – w przypadku strat ciśnienia na poziomie większym niż 10 % w przypadku gazów skroplonych lub 5% w przypadku gazów nieskroplonych, należy wymienić lub uzupełnić środek gaśniczy;
- raz na 12 miesięcy należy przeprowadzić kontrolę chronionego pomieszczenia pod kątem wprowadzonych w nim zmian.
Poszczególne elementy systemu można sprawdzać po uprzednim, odpowiednim zabezpieczeniu zbiorników przed uwolnieniem środka gaśniczego. Przeglądy i konserwacje centrali automatycznego gaszenia, czujek pożarowych, przycisków oraz plafonier i sygnalizatorów należy wykonać zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz dokumentacją techniczno-ruchową tych elementów.
Należy pamiętać, że do systemów gaśniczych zawierających tzw. F-gazy, odnoszą się przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych oraz ustawy ją zmieniającej z dnia 12 lipca 2017 r. Nakładają one na operatorów tych systemów m.in. obowiązek zlecania czynności kontrolnych pod kątem szczelności stacjonarnych urządzeń ochrony przeciwpożarowej oraz sprawowania faktycznej kontroli nad technicznych działaniem urządzeń zawierających F-gazy. Przepisy obu ustaw opisaliśmy szczegółowo w artykule: Fluorowane gazy cieplarniane – wymagania wobec producentów i operatorów systemów ppoż.
